Erzurum’un Aziziye Tabyaları’nda 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında yaşanan bu destansı direniş, sadece bir savaş anısı değil, aynı zamanda Nene Hatun Kahramanlık Destanı ile Erzurum halkının ‘Dadaş’ ruhunun ve vatan sevgisinin ölümsüzleştiği bir destandır.
Anadolu’nun Doğu kapısı Erzurum, tarih boyunca birçok savaşa, işgale ve kahramanlık hikayesine sahne olmuştur. Bu hikayelerin en unutulmazı ve en çok saygı göreni, Nene Hatun’un eşsiz fedakarlığı ve cesaretidir. Nene Hatun Kahramanlık Destanı, bir annenin, bir kadının, vatanı için nasıl cansiperane bir direniş gösterdiğini anlatır. Nene Hatun, Aziziye Tabyaları’nda elinde baltasıyla Rus askerlerine karşı durarak, Erzurum halkının “Dadaş” olarak bilinen sarsılmaz ve onurlu ruhunun sembolü haline gelmiştir.
Peki, Nene Hatun’u bu denli büyük bir kahraman yapan olay neydi ve onun eylemi, savaşın gidişatını nasıl etkiledi?
💥 93 Harbi ve Aziziye Tabyaları’ndaki Kritik Direniş
Nene Hatun Kahramanlık Destanı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında Erzurum cephesindeki en kritik olaylardan birinde yaşandı. Rus ordusu, Erzurum’u ele geçirmek için Aziziye Tabyaları’na sızmayı başarmıştı. Tabyalar, şehrin savunmasında hayati öneme sahipti. Erzurum halkı için tabyaların düşmesi, şehrin düşmesi anlamına geliyordu.
20 yaşındaki genç bir anne olan Nene Hatun’un kardeşi, Rus saldırısında şehit düşmüştü. Kardeşinin şehadet haberi ve camilerden yükselen “düşman tabyalara girdi” anonsları, Nene Hatun’u harekete geçirdi. Nene Hatun, kundaktaki bebeğini Allah’a emanet ederek, evindeki baltayı eline aldı ve tabyalara doğru koşmaya başladı.
Bu ani ve cesur tepki, sadece Nene Hatun’a özgü değildi; tüm Erzurum halkı, kadın, erkek, genç, yaşlı demeden ellerindeki basit silahlarla (balta, kazma, kürek) tabyalara koştu. Bu spontane ve kararlı direniş, beklenmedik bir şekilde Rusları püskürterek tabyaların geri alınmasını sağladı.
🇹🇷 Dadaş Ruhu: Onur, Cesaret ve Vatan Sevgisi
Nene Hatun’un eylemi, Erzurum’un kültürel kimliğinin temelini oluşturan Dadaş ruhunun somutlaşmış halidir. “Dadaş” kelimesi, bölge halkının benimsediği bir unvan olup, genellikle; yiğitlik, mertlik, sözünün eri olma, misafirperverlik ve onuruna düşkünlük gibi yüksek ahlaki ve kültürel değerleri ifade eder. Dadaş, haksızlığa boyun eğmeyen, vatanı için canını feda etmekten çekinmeyen kişidir.
Nene Hatun Kahramanlık Destanı‘nın bu kadar derin bir etki yaratmasının nedeni, Nene Hatun’un Dadaş ruhunu en saf ve en güçlü şekilde temsil etmesidir. O, bireysel bir kahramanlığın ötesinde, tüm halkın direniş iradesini gösterdi. Kardeşinin şehadetinin ardından, “Beni bu topraklara gömün, kılıcım da yanımdadır” sözü, onun vatan sevgisinin derinliğini gösterir.
Bu destan, günümüzde Erzurum halkı için hala büyük bir gurur kaynağıdır. Dadaş olmak, sadece Erzurumlu olmak değil, aynı zamanda Nene Hatun’un temsil ettiği bu yüksek ahlaki değerlere sahip olmak demektir.
🎖️ Destanın Mirası ve Tarihe Etkisi
Nene Hatun’un bu destansı direnişi, Osmanlı ordusunun cephedeki moralini yükseltmiş ve Erzurum’un düşmesini engellemiştir. Şehrin savunulması, savaşın genel gidişatında önemli bir taktik zafer olarak tarihe geçmiştir. Nene Hatun, daha sonra Gazi Ahmet Muhtar Paşa tarafından ödüllendirilmiş, ancak mütevazı yaşamına geri dönmüştür.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra, Nene Hatun’un kahramanlığı resmen tanınmış ve adı okullara, caddelere verilmiştir. Bugün Aziziye Tabyaları, Nene Hatun’un anıt mezarının ve bir kahramanlık parkının bulunduğu, ziyaret edilen tarihi bir mekandır. Bu tabyalar, Erzurum‘un direniş tarihini simgeler.
Peki, Nene Hatun’un hayatı boyunca yaşadığı zorluklar ve mütevazı duruşu, ona olan saygıyı nasıl artırmıştır? O, gösterişten uzak, gerçek bir halk kahramanıydı.
📈 Kültür ve Turizm Üzerindeki Etkileri
Nene Hatun Kahramanlık Destanı, Erzurum‘un inanç ve tarih turizmi açısından en önemli çekim merkezlerinden biridir. Yerli ve yabancı turistler, tabyaları ziyaret ederek bu tarihi olayın geçtiği yeri görmek istemektedirler. Bu durum, şehrin kültürel ve ekonomik gelişimine katkı sağlamaktadır.
Yerel yönetimler, Dadaş ruhunu ve Nene Hatun’un anısını yaşatmak için çeşitli kültürel etkinlikler düzenlemektedir. Kahramanlık destanları, tiyatrolar, şiirler ve türkülerle yeni nesillere aktarılmaktadır. Dadaş ruhunun bu şekilde yaşatılması, gençlerin tarih bilincini güçlendirmektedir. Tabyaların korunması ve restorasyonu, bu mirasın somut olarak kalmasını sağlamıştır.
🎯 Sonuç: Erzurum’un Ölümsüz Onuru
Nene Hatun Kahramanlık Destanı, bir milletin vatan sevgisinin ve onurunun ne kadar güçlü olabileceğinin en parlak örneğidir. Erzurum’un sarsılmaz Dadaş ruhu, Nene Hatun’un baltasında ve cesaretinde vücut bulmuştur.
Bugün Erzurum, bu eşsiz destanıyla gurur duymaktadır. Gelecek nesiller, Nene Hatun Kahramanlık Destanı‘nı hatırlayarak, vatan sevgisi ve fedakarlık konularında ilham almaya devam edecekler mi?
