Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu (MDB), umutsuzluk ve değersizlik hissi gibi belirtilerle kışın görünmez bir yük oluşturuyor; toplumda empati ve farkındalık çağrısı yapılıyor.
Kış aylarında artan Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu (MDB) vakaları, bireylerin yaşadığı umutsuzluk, aşırı yorgunluk ve zevk alınan aktivitelerden uzaklaşma gibi belirtilerle sosyal çevresinde yanlış anlaşılmalara neden olabiliyor. MDB’nin biyolojik kökenli bir rahatsızlık olmasına rağmen, genellikle “kış melankolisi” veya “tembellik” gibi basit etiketlerle geçiştirilmesi, hastaların yalnızlık ve değersizlik hissini artırıyor. Toplumda, MDB’ye yönelik empati ve farkındalık düzeyinin yükseltilmesi büyük önem taşıyor.
MDB’den muzdarip bireylerin sosyal yaşamları ve iş performansları olumsuz etkilenirken, çevreden gelen yargılayıcı tepkiler durumu daha da zorlaştırıyor. Peki, MDB’nin biyolojik bir rahatsızlık olduğu bilgisi, toplumsal farkındalığı artırmak için nasıl kullanılabilir?
Yargıdan Anlayışa: Biyolojik Zorunluluk
Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu, azalan gün ışığına bağlı olarak melatonin ve serotonin dengesinin bozulmasından kaynaklanan, klinik bir bozukluktur. MDB yaşayan bireyler, bu belirtileri “istemeyerek” gösterirler; dolayısıyla tembellikle veya iradesizlik ile suçlanmaları haksızlıktır. Huzursuzluk ve uyku düzeninde bozulma gibi şikayetler, kişinin kontrolü dışındaki hormonal değişimlerin sonuçlarıdır.
Toplumsal farkındalığın artırılması, MDB’li bireylerin kendilerini daha az suçlu hissetmelerini ve tedavi arayışına girmelerini kolaylaştıracaktır. Yapay Zekâ (YZ) destekli mobil uygulamalar, bireylerin ruh hallerindeki değişimleri yakın çevresiyle (izinle) paylaşarak, onlara empati kurma ve destek olma konusunda yol gösterebilir. MDB’li bireylerin yakın çevresi, onlara nasıl destek olmalıdır?
Dijital Destek ve Sosyal İzolasyon
MDB’nin belirtilerinden biri olan zevk alınan aktivitelerden uzaklaşma ve sosyal izolasyon, kış aylarında bireyleri daha da yalnızlaştırır. Mobil uygulamalar ve sanal destek grupları, bu izolasyonu kırmak için önemli bir araçtır. IoT sensörleri aracılığıyla toplanan aktivite verileri, YZ tarafından analiz edilerek, sosyal aktivite seviyesi düşen kullanıcılara motive edici, sosyal katılım önerileri sunulabilir.
Bu dijital müdahaleler, iştah ve kilo değişiklikleri gibi fiziksel belirtilerle mücadele eden bireylerin de sağlıklı alışkanlıkları sürdürmelerine yardımcı olur. Aşırı yorgunluk hissi nedeniyle sosyal hayattan kopan bireylere, bu uygulamalar aracılığıyla hafif fiziksel aktiviteler önerilebilir.
Sonuç: Empatiyle Gelen İyileşme
Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu, kışın karanlığıyla gelen, biyolojik temelli bir yüktür. Toplumsal empati, farkındalık ve teknoloji destekli kişiselleştirilmiş sosyal destek, MDB’li bireylerin umutsuzluk hissiyle mücadele etmelerinde ve iyileşme yolunda yalnız olmadıklarını hissetmelerinde kritik bir rol oynayacaktır.
