6 Şubat depremlerinde ağır hasar alan Malatya’da, Doğu Anadolu Fayı’nın (DAF) Doğanşehir ve Pütürge segmentlerinde enerji birikimi sürüyor.
6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş merkezli büyük depremler, Malatya’da büyük bir yıkıma neden oldu. Şehir, Türkiye’nin en aktif fay hatlarından biri olan Doğu Anadolu Fayı’nın (DAF) en etkin segmentlerinden biri üzerinde yer alıyor. Uzmanlar, Malatya Fayı Gerilim Altında uyarısını yaparak bölgedeki tehlikenin sürdüğünü belirtiyor. Özellikle Doğanşehir ve Pütürge hattında fay enerjisinin tamamen boşalmadığı ve gerilimin devam ettiği vurgulanıyor. Malatya, bu kalıcı sismik tehdide karşı yeniden inşa sürecini nasıl yönetmelidir?
6 Şubat depremleri, DAF üzerinde büyük bir kırılmaya yol açmıştır. Ancak bilim insanları, kırılmanın tüm fay segmentlerini kapsamadığını düşünüyor. Malatya çevresindeki bazı tali fay segmentleri üzerindeki stres transferi devam etmektedir. Bu durum, bölgenin yeni sismik olaylar üretme potansiyelini canlı tutmaktadır. Devam eden artçı sarsıntılar da bu gerilimin bir göstergesidir.
Bölgenin jeolojik yapısı, sürekli sismik izlemeyi ve kentsel planlamada yüksek hassasiyeti zorunlu kılmaktadır.
Doğanşehir ve Pütürge Hattında Boşalmayan Enerji
Doğanşehir ve Pütürge hattı, DAF’ın Malatya çevresindeki en kritik segmentleridir. Uzmanlar, 6 Şubat depremlerinin bu hatlardaki enerjinin tamamını boşaltmadığını öne sürüyor. Fay hattının kilitli kalan kısımları, yeni bir deprem üretme potansiyeline sahiptir. Bu kısımlarda biriken gerilim, bölge halkı için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Malatya Fayı Gerilim Altında ifadesi, bu jeolojik gerçeği özetlemektedir.
Bilim insanları, GPS ve uydu görüntüleme teknikleriyle bu segmentler üzerindeki yer hareketlerini sürekli izlemektedir. Bu çalışmalar, fay hattının güncel stres durumunu belirlemeye yardımcı oluyor. Bölgesel fay hatları arasındaki bu gerilim transferi ne zaman son bulacak? Artçı sarsıntıların sürmesi ne anlama geliyor?
Büyük Hasar ve Acil Kentsel Dönüşüm İhtiyacı
6 Şubat depremlerinde Malatya’da binlerce bina yıkılmış veya ağır hasar görmüştür. Bu büyük hasar, şehrin yapı stokunun sismik yüklere karşı ne kadar savunmasız olduğunu göstermiştir. Yeniden inşa sürecinde, zemin etütleri ve mikro bölgeleme çalışmalarına azami önem verilmelidir. Riskli yapıların hızlı, güvenli ve bilimsel temellere dayalı olarak dönüştürülmesi şarttır.
Malatya ilindeki kentsel dönüşüm sürecinin hızı, beklenen yeni sarsıntıların potansiyel tehlikesine karşı bir yarış halindedir. Halkın güvenli konutlara kavuşması, bu sürecin en önemli hedefidir. Kentsel planlamada zemin sıvılaşması riski olan bölgeler yapılaşmaya kapatıldı mı?
Malatya Fayı Gerilim Altında uyarısı, şehrin afetlere karşı dirençli hale getirilmesi için bir çağrıdır. DAF üzerindeki risk devam ederken, yapısal önlemlerin tavizsiz bir şekilde uygulanması gerekmektedir. Bilimsel veriler, Malatya’nın gelecekteki afetlere karşı hazırlıklı olmasını zorunlu kılıyor. Peki, Malatya, bu kalıcı sismik risk altında küllerinden daha güvenli bir şekilde doğabilecek mi?
