Marmara Denizi’nin altındaki fay hattının 7.6 büyüklüğünde deprem üretme potansiyeli ve artan enerji birikimi, İstanbul’u en büyük tehlike altına sokuyor.
Türkiye’nin en kalabalık metropolü İstanbul, jeolojik açıdan en kritik riskle karşı karşıyadır. Şehrin hemen güneyinden geçen Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın (KAF) Marmara Denizi’ndeki kolu, büyük bir tehdit oluşturuyor. Bilim insanlarına göre, Kuzey Anadolu Fayı’nın En Kritik Segmenti olan bu hat, 7.2 ila 7.6 büyüklüğünde bir deprem üretme potansiyeline sahiptir. 1999 Gölcük depreminin üzerinden çeyrek asır geçti ve bu kritik segment sessizliğini koruyor. Uzmanlar, fay hattındaki enerji birikiminin tamamlanmak üzere olduğu yönünde uyarıyor. İstanbul, bu büyük tehlikeye karşı ne kadar hazır?
1999 Gölcük depremi, KAF’ın batıdaki bazı segmentlerini kırarak Marmara Denizi altına doğru stres transferine neden oldu. Bu transfer, İstanbul’a en yakın olan Marmara Segmenti üzerindeki baskıyı artırmıştır. Fay hattının uzun süredir sessiz kalması, enerji boşaltmadığı ve gerilim biriktirdiği anlamına gelmektedir. Bu sessizlik, fayın kilitli kaldığının en önemli göstergesidir.
Bu hayati segmentteki enerji birikim hızı, jeodezik ölçümlerle sürekli takip edilmektedir. Olası bir depremin zamanını kesin olarak bilmek mümkün değildir.
25 Yıllık Sessizlik ve Enerji Birikiminin Son Durumu
1999’dan bu yana geçen 25 yıllık süre, Marmara Segmenti’nde ciddi miktarda enerji birikmesine neden olmuştur. Uzmanlar, fayın kırılma aralığının sonlarına yaklaşıldığını ve “enerji birikiminin tamamlanmak üzere” olduğunu açıkça belirtiyor. Bu uyarı, İstanbul için son hazırlık dönemine girildiği anlamına gelmektedir. Fay hattının sismik davranışları, olası senaryoların temelini oluşturmaktadır.
Kuzey Anadolu Fayı’nın En Kritik Segmenti üzerindeki bu gerilim, sadece İstanbul’u değil, tüm Marmara Bölgesi’ni tehdit etmektedir. Fay hattının kırılması durumunda ortaya çıkacak sismik dalgalar, İstanbul’un yoğun yapılaşmış bölgelerinde büyük yıkıma yol açabilir. Bu büyük tehlikeye karşı acil kentsel dönüşüm şarttır.
Olası Büyük Deprem ve Tsunami Riski
Marmara Denizi’nin derinliklerinde meydana gelecek 7’nin üzerindeki bir deprem, beraberinde tsunami riskini de getirmektedir. Deniz tabanındaki heyelanlar ve fay hareketleri, kıyı şeridinde ciddi su baskınlarına neden olabilir. İstanbul ilindeki kıyı yerleşimleri ve limanlar bu risklere karşı özel olarak korunmalıdır. Tsunami erken uyarı sistemleri ne kadar işlevseldir?
İstanbul’un kentsel dönüşüm programı, riskli yapıların hızla dönüştürülmesine odaklanmıştır. Ancak uzmanlar, dönüşüm hızının tehlikenin büyüklüğü ile orantılı olmadığını belirtiyor. Yapı stokunun depreme dayanıklı hale getirilmesi, can kaybını önlemede en önemli adımdır. Depreme hazırlık ve toplanma alanları yeterli mi?
Kuzey Anadolu Fayı’nın En Kritik Segmenti üzerinde yaşanan bu sismik sessizlik, İstanbul için geri sayımın başladığını gösteren en güçlü bilimsel veridir. Kentin tüm dinamikleri, bu büyük tehlikeye karşı dirençli bir yapıya kavuşmak zorundadır. Alınacak tedbirler, milyonlarca insanın kaderini belirleyecektir. Peki, Türkiye’nin kalbi olan İstanbul, bu büyük sınavdan başarıyla geçebilecek mi?
